Onze honingbij behoort in de insectenwereld tot de vliesvleugeligen zoals bijvoorbeeld daar ook hommels en wespen bij horen.
Een bijenvolk bestaat in de zomer uit één koningin, 30.000 tot 70.000 werkbijen naargelang de sterkte van het volk en enkele honderden darren (dat zijn de mannelijke bijen). Koningin en werkbijen ontstaan uit een bevrucht eitje, darren uit een onbevrucht eitje. In februari – maart naargelang de weersomstandigheden, begint de koningin met het leggen van eitjes. De temperatuur in het broednest stijgt tot zo’n 35° C. De bloesem van de fruitbomen, waaruit nectar en stuifmeel gehaald wordt door de werkbijen verzamelt en prikkelt de koningin tot het leggen van zo’n 1500 tot 2500 eitjes per dag. Uit het werkster-eitje komt na 21 dagen een werkbij, uit een onbevrucht eitje komt na 24 dagen een dar. Deze formidabele leg is noodzakelijk omdat een werkbij reeds sterft na 6-8 weken. Als het volk tot volle sterkte gekomen is begint men aan de voortplanting. Het volk zal gaan zwermen. Daarvoor bouwen de werksters koninginnencellen, die worden belegd met een bevrucht eitje en daaruit ontluikt na 16 dagen een jonge koningin. Zo’n 10 dagen na het leggen van het eerste eitje in de koninginnen-cel verlaat de oude koningin het nest vergezeld van de helft van de bijenbevolking, dit alles samen is de bijenzwerm bestaande uit duizenden werkbijen, de oude koningin en een paar honderd darren. Op het ogenblik dat de zwerm in een tros gaat hangen kan de imker hem in een korf afschudden en bij valavond geeft de imker de zwerm dan een nieuwe woning. Een nieuw bijenvolk is ontstaan. In het “oude” bijenvolk worden de jonge koninginnen geboren en wordt het gevecht aangegaan voor de kroon. Eén jonge koningin zal overblijven, tien à 15 dagen na haar geboorte zal die een bruidsvlucht uitvoeren. In het luchtruim zal ze paren met meerdere darren, het sperma ervan opslaan in een zaadblaasje en dat zal haar toelaten miljoenen bevruchte eitjes te leggen tot aan haar dood. Het einde van de zomer betekent ook het einde van het bijenjaar. Vanaf augustus weigeren de werkbijen de darren te voederen en de toegang tot het nest wordt hen ontzegt, alle darren sterven de hongerdood. De koningin stopt met het leggen van eitjes en in de volgende wintermaanden trossen de bijen samen in de kast. De bijentros gaat in een soort rusttoestand. Buiten vriest het, binnen in de tros behouden de bijen een temperatuur van 20° – 25°. De bijen leven dan van suiker-deeg of suiker-water die de imker hen gaf ter vervanging van de geoogste honing. De vertering van deze suiker zorgt voor de nodige warmte om de gewenste temperatuur in de tros te behouden. De bijen komen niet meer buiten bij een temperatuur lager dan zo’n 8°C. Zij zitten in de warme tros, hoeven geen buitenwerk te doen, geen larven verzorgen en leven daardoor veel langer dan de zomer-bijen, zo tussen de 4 en 6 maanden.
De grote, donkergekleurde en plompe bijen die van bloem tot bloem vliegen zijn meestal hommels. De wespen, die vooral in de late zomer te zien zijn, zijn overwegend geel en hebben op hun slank achterlijf zwarte ringetjes. Wespen zijn agressiever dan hommels en honingbijen. Wespen zijn carnivoren, ze eten insecten maar het zijn ook zoet eters en komen je op het terras lastig vallen of doen zich tegoed aan fruit en allerlei zoetigheden. Honingbijen en hommels bezoeken enkel bloemen waar ze nectar drinken en stuifmeel verzamelen. Tijdens die werkzaamheden zijn ze eerder schuw van aard en zullen je dus nooit uit eigen beweging komen lastig vallen.
Dat de bijen honing produceren weet iedereen wel, maar zij zorgen ook voor de productie van stuifmeel, bijenwas, proppolis, angel-vocht en koninginnenbrij. Het stuifmeel blijft ook kleven in het haarkleed van de bijen, bijen die van de ene bloem naar de andere vliegen brengen een kruisbestuiving tot stand, met als gevolg dat er betere en grotere vruchten worden voortgebracht. Dit betekent een enorme economische prestatie waarvoor onze honingbijen voor zorgen. De meeste onder ons zijn zich echter niet bewust van dit feit en betreurenswaardig is dan ook dat onoordeelkundig aanwenden van voor bijen giftige pesticiden de landbouwer of tuinder voor ongewone bijensterfte kan zorgen. Jaarlijkse bijenvergiftigingen treffen dus niet alleen de imker maar betekenen dan ook een economisch verlies voor tuinders en landbouwers in de omgeving van een bijenvergiftiging. Proppolis en koninginnenbrij, dat toch speciale producten zijn, worden enkel geoogst door gespecialiseerde imkers waar dan ook een grondige kennis voor nodig is.
Hoe kan ik bijen houden ?
De bijenvolken worden gehuisvest in houten – of kunststof kasten die uit meerdere rompen bestaan waarin losse ramen met bijenraat hangen. Het grote voordeel daarvan dat men het bijenvolk op een gemakkelijke manier kan manipuleren bij het uitnemen van de honing of andere noodzakelijke ingrepen.
Wil je als imker beginnen weet dus dat de aanschaf van deze bijenkasten je een financiële inspanning zal vragen. Maar duur hoeft de start niet te zijn. Het is beter eerder klein te beginnen zodat je de kost van verspreiden en zodat je stilaan ervaring ermee kan opdoen.
Rijk worden met bijenteelt is een verkeerd beeld, maar wie goed imkert en zijn volken goed verzorgt zal minstens elk jaar over een flinke, zelf geoogste, portie honing beschikken. Een zuiver natuurproduct ! Bovendien is de kennis over de levenswijze van onze onze honingbij zodanig interessant dat dit alleen al, een voldoende reden kan zijn om met bijen-houden te beginnen. En weet dat bijen geen steekduivels zijn. Tegenwoordig zijn de honingbijen, bij de meeste imkers, zodanig geselecteerd op zachtheid dat men de nodige ingrepen kan uitvoeren zonder gevaar gestoken of aangevallen te worden door de bijen.
Beter nog, neem contact op met één van onze bestuursleden, naam en email-adres zijn hier vermeld. Zij zullen je graag tot dienst zijn en je de nodige informatie verschaffen en daadwerkelijke steun aanbieden. Verder raden wij je aan om je aan om aan te sluiten bij onze vereniging “De Oeterbij”. De financiële bijdrage is beperkt tot een jaarlijks lidgeld. Daarvoor wordt je bij bijenproblemen daadwerkelijk bijgestaan door leden van onze werkgroep. Jaarlijks worden door onze vereniging meerdere activiteiten gepland die je kan inkijken in onze activiteiten-kalender. Deze activiteiten bestaan uit vergaderingen met onderlinge discussies, met voordrachten, een souper in december, en nog veel meer.
Wil je ook imker worden ? Wij verwachten je, wij helpen je ..